Bernard Pivot schreef een boekje over vriendschap. ‘Amis, chers amis’ is uiteraard een ode aan die bijzondere band tussen mensen. Geschreven uit de losse pols en met de nadruk op de fundamentele vrijblijvendheid van het gevoel, ‘Eh bien, je préfère les amitiés moins cadrées, plus fluides, plus ouvertes aux fragilités humaines et aux caprices du temps’.
Bernard Pivot, Franse journalist, televisiepresentator van literaire programma’s en erelid van de Académie Goncourt is nu 87 jaar oud.
Omdat hij vindt dat je niet te toegeeflijk moet zijn tegenover het zeurderige karakter van de hoge leeftijd, blijft hij kleine boeken schrijven. Over ouder worden bijvoorbeeld en ook over vriendschap.
Op zijn hoge leeftijd zijn de vriendschappen uitgepuurd of helaas gewoon uitgedoofd. Of ze strekken zich uit over de grenzen met de dood heen. Pivot droeg ‘Amis, chers amis’ op aan acht overleden vrienden en het boek is de uitbreiding van een rede die hij tijdens een afscheidsviering hield.
Vanzelfsprekend
De allermooiste, en de meest eenvoudige, omschrijving van vriendschap ooit werd door de 16de eeuwse Franse filosoof Michel de Montaigne bedacht. Over het waarom van zijn vriendschap met de jong gestorven de la Boétie schreef Montaigne, ‘Parce que c’etait lui, parce que c’etait moi’.
Pivot kan natuurlijk niet om deze gedachte heen als het erom gaat de vanzelfsprekendheid van een authentieke vriendschap op te roepen.
Vanzelfsprekend, ongeorganiseerd, moeiteloos, vrijblijvend en absoluut vrijwillig. Dat is zowat de teneur van de vriendschap in het boekje ‘Amis, chers amis’. Dat maakt het zo lezenswaardig.
Tegelijk liggen de standaarden van vriendschap hoog. ‘Il est vrai que ne montrer aucune jalousie à l’annonce du succès d’un ami (…) est l’un des barreaux les plus hauts sur l’échelle de l’amitié.’
Vriendschap is een heel apart gevoel dat niet met liefde kan worden verward. ‘Dans l’amitié il n’y a pas d’oreiller, on ne vit pas ensemble et les occasions de se rencontrer sont rares.’
Pivot rekent af met vriendschappen die tot sleur zijn verworden, die niets nieuws meer met zich meebrengen, die tot gewoontes kunnen worden gereduceerd.
Voor Pivot horen vriendschappen thuis in de wanorde van het gewone bestaan en het gemoed. Ze ondergaan de golfbewegingen van het leven mee en overleven die zelfs. Dat kan enkel indien je elkaar nooit in de steek laat zonder ooit een keer veeleisend te zijn.
Of zoals Pivot besluit:
Dans l’amitié, il n’y a pas de promesses.
Dans l’amitié, il n’y a pas d’engagements.
Dans l’amitié, il n’y a pas de serments.
L’amitié est un sentiment muet, même s’il unit deux bavards.
‘Amis, chers amis’ van Bernard Pivot is uitgegeven bij Allary Editions. Het boek telt 156 blz. En kost 17,90 euro. ISBN 9782370734006