De ‘novelcure’ of ‘romanremedie’ is nu officieel uitgevonden en past bij het eeuwenoud besef dat je van een boek altijd een beetje beter wordt. Het is ook de titel van een boek dat twee Britse vrouwen, Ella Berthoud en Susan Elderking, schreven, ‘The Novelcure: an A-Z of Literary Remedies’.
‘Dreams, books, are each a world and books, we know, are a substantial world, both pure and good. Round these, with tendrils strong as flesh and blood, our pastime and our happiness will grow.’
Dat beweerde William Wordsworth, een Engelse romantische dichter uit het Lake district.
Hij kan het weten want zijn levenspad liep niet over rozen, de vrouw die hij echt lief had, woonde in Frankrijk en twee van de vijf kinderen die hij met zijn Engelse vrouw had overleden. Wordsworth heeft zeker zijn eigen ‘romanremedie’ bij elkaar gelezen.
Nu is er dus ‘The Novelcure: an A-Z of Literary Remedies’, een register van aandoeningen, zowel fysiek als psychisch en een bijhorend lijstje van boeken dat remediërend werkt.
Berthoud en Elderkin zijn natuurlijk twee, haast fanatieke boekenlezers. Zoals dat gaat willen ze de weldadige invloed van boeken met andere mensen delen. In 2008 kregen ze de kans om in de Londense School of Life aan ‘bibliotherapie’ te gaan doen. Mensen kunnen bij een van hen een consultatie van veertig minuten krijgen en ze werken ook wereldwijd via skype. Dan wordt de problematiek besproken en de klant krijgt als voorschrift een op maat gemaakt boekenlijstje mee.
,,Iedereen is anders en daarom is een individuele benadering aangewezen”, zeggen de bibliotherapeuten. Sommige mensen wensen hun zorgen even van zich af te schudden en zijn dus meer gebaat bij escapistische lectuur. Anderen voelen zich juist goed bij het idee dat nog meer mensen met hetzelfde probleem worstelen en willen zich daar met de fictieve personages in verdiepen. Nog anderen krijgen juist weer levensmoed als ze iets hebben bijgeleerd of een nieuwe dimensie ontdekken.
Juiste boek op het juiste moment
De literatuurlijst heeft niets met zelfhulpboeken te maken. Fictie gaat problemen op een andere manier te lijf, vinden Elderkin en Berthoud. Niet zelden verandert het lezen van een boek iemands leven, of toch een beetje. Terwijl je het misschien om een voor jou onbekende reden leest, werkt het zachtjes op je in.
Je kunt helemaal in het verhaal verdwijnen en/of van de schoonheid en de cadans van de taal genieten, via de psyche van de personages sta je zelf op een andere manier in de wereld. Je ligt misschien wel languit in jouw eigen zetel maar dat vergeet je helemaal tijdens de reis waarop de auteur je meeneemt. En je komt nooit helemaal hetzelfde terug.
,,De vraag is voor ons, kunnen we mensen op het juiste moment het juiste boek aanreiken”, stellen Elderkin en Berthoud. Boeken hangen immers ook een beetje samen met levensfasen. Zo zou het kunnen dat je een boek anders ervaart wanneer je het na jaren herleest.
De bibliotherapie vormt in Londen een groot succes en het team literaire therapeuten is inmiddels verdubbeld. Mensen komen lang niet altijd met zwaarwichtige problemen naar de boektherapeuten toe. Soms willen ze gewoon leesadvies te midden van een overweldigend aanbod. Maar vaak genoeg gaat het wel om wezenlijke gebeurtenissen, een scheiding, alleenstaand ouderschap, het verlies van een geliefde, een verhuis etc. Een boek vormt zeker geen oplossing maar het is wel de vriend die je doorheen het moeilijk moment loodst. Raadgevend, helend, troostend. Of, waarom niet, je deelt je vrolijke stemming met een opgewekt boek.
,,Zoals elke remedie werkt ze pas als je ze helemaal toepast”, adviseren de bibliotherapeuten. En natuurlijk zijn er talloze sceptici, zoals het geval is bij alle geneeswijzen die niet met pillen te maken hebben, die aan de werking twijfelen terwijl ze vooral de tijd niet opbrengen om het te proberen. Voor mensen die er absoluut niet toe komen om eigenhandig de bladzijden van een boek om te draaien, raden Elderkin en Berthoud audioboeken aan. Je gaat er lekker in mee terwijl je kookt, auto rijdt of in bad ligt.