Ieder van ons kent deze ervaring, van het ene ogenblik op het andere shift het leven. Niets is meer wat het leek en de grond onder je voeten wordt drijfzand. Katherine Mansfield beschrijft dat verschijnsel in haar korte verhalen.
Het leven kan raar uitpakken. Van Mansfield (1888 – 1923) kun je wel stellen dat ze het lot nog een duwtje gaf. Al heel jong brak ze los uit haar traditionele leventje in Nieuw-Zeeland en reisde naar Europa. Daar leidde ze een behoorlijk turbulent liefdesleven. Daaruit volgden een miskraam en een geslachtsziekte die uiteraard hun sporen nalieten. Later kreeg ze tbc waaraan ze overleed. Mansfield stierf in het Gurdieff instituut in Fontainebleau waar ze spirituele genezing zocht.
‘Uncanny’ is een sleutelwoord in de sfeer van Mansfields kortverhalen.
In ‘Miss Brill’ maakt een dametje er de gewoonte van om op zondagmiddag naar het concertje in het park te gaan. Ze neemt plaats tussen het publiek, vooral om ‘mensjes te kijken’, gesprekken af te luisteren en er dan stilletjes het hare over te denken. Tot het moment waarop ze hoort wat een jong stel over haar denkt. Het is genoeg om het kneuterig gezellige wereldje van Miss Brill te doen instorten.
In ‘Marriage à la mode’ fladdert een jonge vrouw doorheen een genoeglijk leventje dat haar echtgenoot haar door zijn harde werk verschaft. Mansfield analyseert hoe weinig man en vrouw eigenlijk met elkaar te maken hebben.
‘But the imbecile thing, the absolutely extraordinary thing was that he hadn’t the slightest idea that Isabel wasn’t as happy as he was. God, what blindness!’
Mansfield beschrijft een stabiele omgeving tot in het kleinste detail, onderhuids groeit een spanning maar de personages zijn er zich nog niet echt van bewust. Tot het moment waarop een minimale gebeurtenis de terugkeer naar ‘het niet weten’ onmogelijk maakt.
Van Gogh
Het grote idool van Mansfield is de Russische schrijver en tijdgenoot Tsjechow die eveneens aan tbc overleed. Ook hij creëert naturelle personages in een meesterlijk geschetst decor. En voorziet zijn verhalen van een tegelijk plausibele maar onverwachte uitkomst.
Zelf werd Mansfield sterk door Virginia Woolf bewonderd. Vertalingen van haar werk zijn al vroeg uitgegeven bij Hogarth Press, de uitgeverij van Virginia en Leonard Woolf. De hyperkritische Virginia Woolf noemde Mansfield ‘de enige schrijfster op wiens stijl ze jaloers was’.
Mansfield schrijft modernistisch. Uit brieven en aantekeningen blijkt dat ze hard aan een eigen stijl werkte. Dat haar verhalen zo herkenbaar zijn, heeft er mee te maken dat ze het persoonlijke onderbelicht en het universele benadrukt.
De nieuwe taal waarnaar ze zocht om haar ideeën uit te drukken vond ze merkwaardig genoeg na het bekijken van schilderijen van Vincent van Gogh op een post-impressionistische tentoonstelling in 1910. Na die confrontatie voelde ze zich bevrijd wat een meer beeldende en losse stijl opleverde.
‘Miss Brill’ is een uitgave van Penguin Classics en omvat drie kort verhalen, ‘Marriage à la mode’, Miss Brill’ en ‘The stranger’. Het boekje telt 53 pagina’s. ISBN 978-0-141-39865-5
Introduction to the Katherine Mansfield short stories.
[whohit]Miss Brill[/whohit]